Wijn beleven op de Württemberger Weinradweg
|
Een lange traditie van wijnbouw kenmerkt het Duitse bondsland Württemberg. Of het nu in de Neckarvallei, het Remsdal of het oude graafschap Hohenlohe is, wijngaarden zijn niet weg te denken in het landschap. Nergens anders in Duitsland is de wijn zo belangrijk en nergens anders wordt hij zo gevierd. Wijn beleven, dat doen we aan de hand van een bewegwijzerd fietspad.
De wijndruiven
Als rode wijn liefhebber keek ik in het verleden vaak met lede ogen naar Duitsland. Aanleunend bij de Elzas en de Vogezen, de wetenschap dat de streek omheen Stuttgart een oud vulkaanlandschap is en in samenhang met de klimaatopwarming, maakt dat de warmte absorberende en kalkhoudende bodem alsmaar meer geschikt is voor aanplanting van moeilijkere smaakvolle druivenrassen. De meest gangbare wijndruif is de Trollinger overkomend van het Oostenrijkse Tirol, vandaar ook de naamgeving. Een aan het ietwat kouder klimaat aangepaste druif die aanvankelijk in overproductie geproduceerd werd en de aandacht vooral ging naar kwantiteit ten aanzien van kwaliteit. Vandaag worden deze druiventrossen meer en meer grondig gesnoeid voor een beter eindproduct. De Trollinger druif ligt aan de basis van een lichte gangbare wijn, de zogenaamde alledaagse huiswijn. Ben je liefhebber van een zwaardere karaktervoller wijn dan ga je voor een Lemberger. Er waait een frisse wind door de Württemberger wijncultuur met inspiratievolle jonge wijngezinnen. In sommige zuid gesitueerde wijnbergkommen experimenteren deze met de moeilijkere druivensoort Syrah waarbij het risico op een mislukte oogst beduidend hoger ligt. Daarnaast zijn er nog de Schwartzriesling en de Spätburgunder. De Riesling is de meest gangbare druif voor witte wijn. |
Kleinschalige start
De Württemberger Weinradweg loopt van zuid naar noord van het Neckar- over Rems-, Kocher- en Jagst- naar het Tauberdal. Rottenburg am Neckar, ooit Romeins en later bisschopsstad bezit smalle steegjes en mooie pleinen met middeleeuwse huizen. De route door de stad leidt aan meerdere heiligenbeelden voorbij, opgesteld in nissen van voormalige vrome huizen. Via de Neckartal-Weg zijn we slechts 12 km van Tübingen verwijderd. Maar de wijnroute maakt een lus van 32 km door de heuvels. Lange tijd hebben we zicht op de alle aandacht trekkende Wurmlinger kapel bovenop een opvallende kegelberg. Op de naar de zon gerichte hellingen liggen in verhouding hogerop aan de Neckar eerder kleinschalige wijngaarden. Naar verluidt zijn hier slechts twee wijnboeren die zuiver van de druivenopbrengst in hun levensonderhoud kunnen voorzien. De beperkte druivenopbrengst wordt daarom grotendeels geleverd aan wijncoöperatieven die instaan voor de wijnproductie.
De Württemberger Weinradweg loopt van zuid naar noord van het Neckar- over Rems-, Kocher- en Jagst- naar het Tauberdal. Rottenburg am Neckar, ooit Romeins en later bisschopsstad bezit smalle steegjes en mooie pleinen met middeleeuwse huizen. De route door de stad leidt aan meerdere heiligenbeelden voorbij, opgesteld in nissen van voormalige vrome huizen. Via de Neckartal-Weg zijn we slechts 12 km van Tübingen verwijderd. Maar de wijnroute maakt een lus van 32 km door de heuvels. Lange tijd hebben we zicht op de alle aandacht trekkende Wurmlinger kapel bovenop een opvallende kegelberg. Op de naar de zon gerichte hellingen liggen in verhouding hogerop aan de Neckar eerder kleinschalige wijngaarden. Naar verluidt zijn hier slechts twee wijnboeren die zuiver van de druivenopbrengst in hun levensonderhoud kunnen voorzien. De beperkte druivenopbrengst wordt daarom grotendeels geleverd aan wijncoöperatieven die instaan voor de wijnproductie.
Op zijn Venitiaans
Tübingen is met zijn middeleeuwse kern, markant marktplein en schilderachtig stadssilhouet aan de Neckar, naast Heidelberg wellicht de mooiste stad aan de Neckar. Net als Heidelberg is het een universiteitsstad met studentenhuizen waar de vlaggen wapperen. Tübingen is bekend om het Stocherkahnfahren. Deze platbodems worden door middel van een lange houten stok tegen de stroom in voortgeduwd. Met de stroom mee dient de stok als roer. Romantischer wordt het met enkele Pretzels (krakelingen), croissants en een fles plaatselijke wijn. Ieder jaar vindt er de prestigieuze Stocherkahnrennen plaats waar een dertigtal boten met acht bemanningsleden vechten voor de overwinning. De winnende boot krijgt roem en is verantwoordelijk voor het feest. De bemanning van de verliezende boot en de door omstandigheden gediskwalificeerde boten zijn verplicht een halve liter levertraan naar binnen te kieperen.
Tübingen is met zijn middeleeuwse kern, markant marktplein en schilderachtig stadssilhouet aan de Neckar, naast Heidelberg wellicht de mooiste stad aan de Neckar. Net als Heidelberg is het een universiteitsstad met studentenhuizen waar de vlaggen wapperen. Tübingen is bekend om het Stocherkahnfahren. Deze platbodems worden door middel van een lange houten stok tegen de stroom in voortgeduwd. Met de stroom mee dient de stok als roer. Romantischer wordt het met enkele Pretzels (krakelingen), croissants en een fles plaatselijke wijn. Ieder jaar vindt er de prestigieuze Stocherkahnrennen plaats waar een dertigtal boten met acht bemanningsleden vechten voor de overwinning. De winnende boot krijgt roem en is verantwoordelijk voor het feest. De bemanning van de verliezende boot en de door omstandigheden gediskwalificeerde boten zijn verplicht een halve liter levertraan naar binnen te kieperen.
UNESCO biosfeergebied Metzingen
UNESCO biosfeergebied
De Württemberger Weinradweg loopt nu samen met de Neckartal-Weg tot bij de monding van de Ems in de Neckar. Deze zijrivier brengt ons in Metzingen dat tot in Azië gekend is om zijn outlet center met Hugo Boss outletwinkel, één der beroemdste factory outlets in Duitsland. Andere grote merken openden daarop hun eigen discountwinkels. Ook groots zijn de 7 Keltern in het oude centrum. Dit heeft niet met de Kelten te maken maar zijn oude overdekte open hallen waar vroeger de wijnpersen onder stonden. Nu zijn ze in gebruik voor andere doeleinden zoals markthal, bibliotheek, restaurant, evenementenhal, wijnmuseum, vinotheek. Aanpalend staan nog enkele oude wijnhuisjes. Met steile passages beklimmen we de wijnberg. Als we boven aankomen herkennen we duidelijk de contouren van het oude vulkaanlandschap met Metzingen in het middelpunt van wat ooit eens een krater was. Buiten wijndruiven is deze streek ook grote fruitboomgaarden rijk die reiken tot aan de voet van de Schwäbische Alb. Dit gebied geldt als UNESCO biosfeergebied waar innovatieve methoden van natuurbehoud en bescherming van de biodiversiteit samengaan met de sociaaleconomische ontwikkeling van een gebied. Enige tijd fietsen we aan de voet van de ruwe bergachtige uitlopers van het oude tafelgebergte dat geologisch deel uitmaakt van de Jura. Dat deze hoog rijzende uitlopers door de eeuwen heen strategische punten waren, wordt gestaafd door de daar aanwezige burchten. In dalende lijn gaat het uiteindelijk terug naar de Neckar, naar ons etappedoel Nürtingen.
De Württemberger Weinradweg loopt nu samen met de Neckartal-Weg tot bij de monding van de Ems in de Neckar. Deze zijrivier brengt ons in Metzingen dat tot in Azië gekend is om zijn outlet center met Hugo Boss outletwinkel, één der beroemdste factory outlets in Duitsland. Andere grote merken openden daarop hun eigen discountwinkels. Ook groots zijn de 7 Keltern in het oude centrum. Dit heeft niet met de Kelten te maken maar zijn oude overdekte open hallen waar vroeger de wijnpersen onder stonden. Nu zijn ze in gebruik voor andere doeleinden zoals markthal, bibliotheek, restaurant, evenementenhal, wijnmuseum, vinotheek. Aanpalend staan nog enkele oude wijnhuisjes. Met steile passages beklimmen we de wijnberg. Als we boven aankomen herkennen we duidelijk de contouren van het oude vulkaanlandschap met Metzingen in het middelpunt van wat ooit eens een krater was. Buiten wijndruiven is deze streek ook grote fruitboomgaarden rijk die reiken tot aan de voet van de Schwäbische Alb. Dit gebied geldt als UNESCO biosfeergebied waar innovatieve methoden van natuurbehoud en bescherming van de biodiversiteit samengaan met de sociaaleconomische ontwikkeling van een gebied. Enige tijd fietsen we aan de voet van de ruwe bergachtige uitlopers van het oude tafelgebergte dat geologisch deel uitmaakt van de Jura. Dat deze hoog rijzende uitlopers door de eeuwen heen strategische punten waren, wordt gestaafd door de daar aanwezige burchten. In dalende lijn gaat het uiteindelijk terug naar de Neckar, naar ons etappedoel Nürtingen.
De Koninginnenrit
Het is net als de koninginnentocht uit de Tour de France. Een vlakke aanloop langs de Neckar en dan maar ‘ju’ door de wijnbergen. Aan het einde van het aanlooptraject ligt Esslingen representatief voor 1200 jaar architectuur met 800 monumentale bouwwerken. In de middeleeuwen stak de belangrijke handelsweg tussen Vlaanderen en Venetië hier de Neckar over. Een meevaller, want de stad werd toen door wijnhandel groots en rijk. Deze rijkdom diende beschermt te worden en getuigen daarvan zijn verdedigingstorens, stadspoorten en met weergangen voorziene stadsmuren. Het centrum is met het oudste vakwerkhuis en ‘Kessler’, de oudste Sektkellerei van Duitsland, enkele ouderdomsdekens rijk. Maar dan, aan 16% over een geplaveid servitudewegje de wijnflank omhoog. De startklim voor een rit door de wijngaarden van Neckar en Rems omheen de agglomeratie van Stuttgart. Het immense logo van Mercedes draait bovenop de in het dal gehuisveste autofabriek. Het gaat flink op en neer naar Uhlbach, een in de wijnberg gelegen deelgemeente van Stuttgart. Het terras onder de gigantische kastanjeboom van de Weinstube Ochsen wordt onze middagstop. Huisgemaakte Schwäbische specialiteiten worden ons aangeboden. Leberspatzen, een soort Knödel van lever, bloem, brood, eieren uien, groenten en kruiden zijn vandaag de suggestie. In het wijnmuseum, ondergebracht in de oude Weinkelter krijgen we uitleg over de Stuttgartse wijnen en nemen we tijd voor een proefsessie in de bijhorende vinotheek. Na dit intermezzo heffen we het hoofd. Gracieus, op de Rotenberg, een al overziende heuvel, staat een grafkapel. Wilhelm I, koning van Württemberg, bouwde deze voor zijn jong overleden echtgenote Catharina Paulowna, grootvorstin van Rusland. Het verhaal gaat dat Catherina haar man Koning Wilhelm betrapte met een ander. Schaars gekleed zou ze daarbij het fleuris op het lijf gelopen hebben, dat haar fataal werd.
Het is net als de koninginnentocht uit de Tour de France. Een vlakke aanloop langs de Neckar en dan maar ‘ju’ door de wijnbergen. Aan het einde van het aanlooptraject ligt Esslingen representatief voor 1200 jaar architectuur met 800 monumentale bouwwerken. In de middeleeuwen stak de belangrijke handelsweg tussen Vlaanderen en Venetië hier de Neckar over. Een meevaller, want de stad werd toen door wijnhandel groots en rijk. Deze rijkdom diende beschermt te worden en getuigen daarvan zijn verdedigingstorens, stadspoorten en met weergangen voorziene stadsmuren. Het centrum is met het oudste vakwerkhuis en ‘Kessler’, de oudste Sektkellerei van Duitsland, enkele ouderdomsdekens rijk. Maar dan, aan 16% over een geplaveid servitudewegje de wijnflank omhoog. De startklim voor een rit door de wijngaarden van Neckar en Rems omheen de agglomeratie van Stuttgart. Het immense logo van Mercedes draait bovenop de in het dal gehuisveste autofabriek. Het gaat flink op en neer naar Uhlbach, een in de wijnberg gelegen deelgemeente van Stuttgart. Het terras onder de gigantische kastanjeboom van de Weinstube Ochsen wordt onze middagstop. Huisgemaakte Schwäbische specialiteiten worden ons aangeboden. Leberspatzen, een soort Knödel van lever, bloem, brood, eieren uien, groenten en kruiden zijn vandaag de suggestie. In het wijnmuseum, ondergebracht in de oude Weinkelter krijgen we uitleg over de Stuttgartse wijnen en nemen we tijd voor een proefsessie in de bijhorende vinotheek. Na dit intermezzo heffen we het hoofd. Gracieus, op de Rotenberg, een al overziende heuvel, staat een grafkapel. Wilhelm I, koning van Württemberg, bouwde deze voor zijn jong overleden echtgenote Catharina Paulowna, grootvorstin van Rusland. Het verhaal gaat dat Catherina haar man Koning Wilhelm betrapte met een ander. Schaars gekleed zou ze daarbij het fleuris op het lijf gelopen hebben, dat haar fataal werd.
Esslingen
Zicht op de wijnbergen vanaf de kapel Rotenberg
Wijnkorf
De Württemberger Weinradweg maakt nu een grote afsteker door het Remstal. Op het asfalt merken we twee terugkerend blauwe gegolfde lijnen op. Soms staat er ook een kilometeraantal bij. Het zijn merktekens van de nieuwe 107 km lange Remstal-Radweg. De route langs de rivier op zich tot de monding in de Neckar is 79,5 km lang. Om in aanmerking te komen voor de kwalificatie van vier sterrenroute is daar op het einde een wederkerende lus door de wijnbergen aan toegevoegd om boven de nodige 100 km lengte te komen. Waar deze de rivier volgt, gaat de onze door de wijndorpjes. Een inventief jong wijnmakerskoppel, beiden gediplomeerde ingenieurs voor wijnbouw en oenologie, heeft het nuttige aan het aangename gekoppeld. Hun vinotheek Weinkorb is ondergebracht in een opvallende cubatuur, een gebouw met veel glasramen achter een skelet van hout en verroest metaal, verwijzend naar de traditionele vakwerkbouw. Hier is over nagedacht, een wijnkorf afhalen in de Weinkorb in het dorpje Korb voor een picknick in hun wijnhuisje in de wijnberg. De op het zuiden gelegen u-vormige tegen de wind geschutte helling hoort de warmste wijngaarden te bezitten. Met inbegrip van de klimaatopwarming heeft het koppel hier de meer delicate wijndruivensoort Syrah, overkomend uit Frankrijk en zowat on-Duits, aangeplant. Uren vertoeven we in de wijnberg. Naast een picknicktafel en banken staat er zelfs een houten fauteuil waar het uitgestrekt genieten is van de achter de heuvels wegzakkende zon. Tijd om af te dalen naar onze etappedoel Waiblingen. Het zou de geboorteplaats zijn van de Duitse keizer Barbarossa, ook Roodbaard genoemd. Via een stadspoortje in de middeleeuwse muur op het einde van een park fietsen we vanuit het groen rechtstreeks het historische centrum binnen. Bij één van die stadstorens, de Hochwachturm, staat een Stauferstele, een achthoekige massief Jura kalkstenen zuil van 2,75 m hoog. 35 zulke monumentale zuilen zijn te vinden op plaatsen waar het Schwäbische vorstenhuis Hohenhausen een belangrijke rol speelde. Het geslacht Hohenstaufen bracht in de 12de en 13de E Duitse koningen en keizers voort, waaronder Barbarossa.
De Württemberger Weinradweg maakt nu een grote afsteker door het Remstal. Op het asfalt merken we twee terugkerend blauwe gegolfde lijnen op. Soms staat er ook een kilometeraantal bij. Het zijn merktekens van de nieuwe 107 km lange Remstal-Radweg. De route langs de rivier op zich tot de monding in de Neckar is 79,5 km lang. Om in aanmerking te komen voor de kwalificatie van vier sterrenroute is daar op het einde een wederkerende lus door de wijnbergen aan toegevoegd om boven de nodige 100 km lengte te komen. Waar deze de rivier volgt, gaat de onze door de wijndorpjes. Een inventief jong wijnmakerskoppel, beiden gediplomeerde ingenieurs voor wijnbouw en oenologie, heeft het nuttige aan het aangename gekoppeld. Hun vinotheek Weinkorb is ondergebracht in een opvallende cubatuur, een gebouw met veel glasramen achter een skelet van hout en verroest metaal, verwijzend naar de traditionele vakwerkbouw. Hier is over nagedacht, een wijnkorf afhalen in de Weinkorb in het dorpje Korb voor een picknick in hun wijnhuisje in de wijnberg. De op het zuiden gelegen u-vormige tegen de wind geschutte helling hoort de warmste wijngaarden te bezitten. Met inbegrip van de klimaatopwarming heeft het koppel hier de meer delicate wijndruivensoort Syrah, overkomend uit Frankrijk en zowat on-Duits, aangeplant. Uren vertoeven we in de wijnberg. Naast een picknicktafel en banken staat er zelfs een houten fauteuil waar het uitgestrekt genieten is van de achter de heuvels wegzakkende zon. Tijd om af te dalen naar onze etappedoel Waiblingen. Het zou de geboorteplaats zijn van de Duitse keizer Barbarossa, ook Roodbaard genoemd. Via een stadspoortje in de middeleeuwse muur op het einde van een park fietsen we vanuit het groen rechtstreeks het historische centrum binnen. Bij één van die stadstorens, de Hochwachturm, staat een Stauferstele, een achthoekige massief Jura kalkstenen zuil van 2,75 m hoog. 35 zulke monumentale zuilen zijn te vinden op plaatsen waar het Schwäbische vorstenhuis Hohenhausen een belangrijke rol speelde. Het geslacht Hohenstaufen bracht in de 12de en 13de E Duitse koningen en keizers voort, waaronder Barbarossa.
Tijd is relatief
Omdat we maar 4 dagen uitgetrokken hebben voor deze tocht, maken we ons op voor een lange etappe van 107 km. De Württemberger Weinradweg loopt via een grote bocht naar het centrum van Stuttgart. Zoals München zijn bierdorp heeft op het Oktoberfest, zo heeft Stuttgart begin september 12 dagen lang zijn wijndorp. Maar wij laten de Württembergse hoofdstad links liggen en snijden de bocht af via de Remstal-Radweg. We kijken bewonderend naar de 3,60 m hoge sculptuur ‘Man op zeepaardje’ in de Rems. Het is een kunstwerk van Stephan Belkenhol die niet aan zijn proefstuk toe is. Het is geïnspireerd op zijn 4 sculpturen ‘Man op boei’ die terug te vinden zijn op de Elbe in Hamburg. Buiten de stad begint de Remstal-Radweg al snel te meanderen. Door grasland en bos fietsen we door de met natuur belegen vallei voorbij aan enkele oude watermolens. De monding in de Neckar is uitgebouwd tot attractiepool met kunstzinnige voetgangersbruggen, aanlegsteigers voor jachten en uitnodigende oeverterrassen. Ook de Neckar gaat meanderen. Marbach, waar het geboortehuis van de Duitse dichter Friedrich Schiller te bezichtigen valt, ligt op de andere oever. De Mundelsheimer Käsberg is in het meest meanderende deel van de rivier een beduidend natuurmonument. De wijngaarden zijn in een reusachtig amfitheater aangelegd in ontelbare kleine wijnterrassen die van de Neckaroever ongelooflijk steil de mosselkalkflank omhoog klauteren. Tussen de druivelaars in de berg staat naar verluid het mooiste wijnhuisje, gebouwd na een bezoek van Koning Wilhelm I. Op de samenvloeiing met de Enz ligt het strategische Besigheim op een rotsachtige heuvel. De schilderachtige middeleeuwse stad met enge steegjes en oude vakwerkhuizen laadt in tot een bezoek. Het bezat vroeger twee burchten, de onderste en de bovenste, ieder met een hoge toren. Relicten uit de Staufertijd. Beneden de Waldhornturm en boven de Schochenturm met daarvoor een Stauferstele. We gooien nog gauw een oog op het 13 m hoge lindehouten altaar in de aanpalende kerk en vervolgen onze weg naar Heilbronn, stad van de rode wijn. Wie wil kan er een gekostumeerde rondleiding volgen. Één personage daarvan is de stadsvoogd Essich die in de 18de E als vooraanstaand politieker veel deed in het belang van de stad, maar niet zonder zijn eigen belangen te verrijken. Alsof dat vandaag anders is, stel ik mij hierbij de vraag! Het historische centrum van Heilbronn viel ten prooi aan de zware luchtaanval van 4 december 1944. De Neckar vertakt zich in het centrum. We maken een lusje via de door bruggen verbonden eilanden en fietsen voorbij aan het zowel voor kinderen en volwassen interessante Experimanta, het grootste wetenschappelijk interactief bezoekerscentrum van Duitsland met als thema’s ontdekken, beleven en onderzoeken. Om dit te bezoeken hadden we deze etappe moeten opsplitsen, nu ontbreekt ons de tijd. Tijd die we toch even nemen met het aanschouwen van het uitzonderlijk mooi astronomisch uurwerk dat aan het Rathaus hangt. Je kunt er naast de tijd ook de zonnestand, de dierenriem, de dag en de maanstand op aflezen. De Hafenmarkt-, Bollswerk- en Götzentoren zijn zowaar nog resten van het bloeiend middeleeuws verleden.
Omdat we maar 4 dagen uitgetrokken hebben voor deze tocht, maken we ons op voor een lange etappe van 107 km. De Württemberger Weinradweg loopt via een grote bocht naar het centrum van Stuttgart. Zoals München zijn bierdorp heeft op het Oktoberfest, zo heeft Stuttgart begin september 12 dagen lang zijn wijndorp. Maar wij laten de Württembergse hoofdstad links liggen en snijden de bocht af via de Remstal-Radweg. We kijken bewonderend naar de 3,60 m hoge sculptuur ‘Man op zeepaardje’ in de Rems. Het is een kunstwerk van Stephan Belkenhol die niet aan zijn proefstuk toe is. Het is geïnspireerd op zijn 4 sculpturen ‘Man op boei’ die terug te vinden zijn op de Elbe in Hamburg. Buiten de stad begint de Remstal-Radweg al snel te meanderen. Door grasland en bos fietsen we door de met natuur belegen vallei voorbij aan enkele oude watermolens. De monding in de Neckar is uitgebouwd tot attractiepool met kunstzinnige voetgangersbruggen, aanlegsteigers voor jachten en uitnodigende oeverterrassen. Ook de Neckar gaat meanderen. Marbach, waar het geboortehuis van de Duitse dichter Friedrich Schiller te bezichtigen valt, ligt op de andere oever. De Mundelsheimer Käsberg is in het meest meanderende deel van de rivier een beduidend natuurmonument. De wijngaarden zijn in een reusachtig amfitheater aangelegd in ontelbare kleine wijnterrassen die van de Neckaroever ongelooflijk steil de mosselkalkflank omhoog klauteren. Tussen de druivelaars in de berg staat naar verluid het mooiste wijnhuisje, gebouwd na een bezoek van Koning Wilhelm I. Op de samenvloeiing met de Enz ligt het strategische Besigheim op een rotsachtige heuvel. De schilderachtige middeleeuwse stad met enge steegjes en oude vakwerkhuizen laadt in tot een bezoek. Het bezat vroeger twee burchten, de onderste en de bovenste, ieder met een hoge toren. Relicten uit de Staufertijd. Beneden de Waldhornturm en boven de Schochenturm met daarvoor een Stauferstele. We gooien nog gauw een oog op het 13 m hoge lindehouten altaar in de aanpalende kerk en vervolgen onze weg naar Heilbronn, stad van de rode wijn. Wie wil kan er een gekostumeerde rondleiding volgen. Één personage daarvan is de stadsvoogd Essich die in de 18de E als vooraanstaand politieker veel deed in het belang van de stad, maar niet zonder zijn eigen belangen te verrijken. Alsof dat vandaag anders is, stel ik mij hierbij de vraag! Het historische centrum van Heilbronn viel ten prooi aan de zware luchtaanval van 4 december 1944. De Neckar vertakt zich in het centrum. We maken een lusje via de door bruggen verbonden eilanden en fietsen voorbij aan het zowel voor kinderen en volwassen interessante Experimanta, het grootste wetenschappelijk interactief bezoekerscentrum van Duitsland met als thema’s ontdekken, beleven en onderzoeken. Om dit te bezoeken hadden we deze etappe moeten opsplitsen, nu ontbreekt ons de tijd. Tijd die we toch even nemen met het aanschouwen van het uitzonderlijk mooi astronomisch uurwerk dat aan het Rathaus hangt. Je kunt er naast de tijd ook de zonnestand, de dierenriem, de dag en de maanstand op aflezen. De Hafenmarkt-, Bollswerk- en Götzentoren zijn zowaar nog resten van het bloeiend middeleeuws verleden.
Waar de bezem hangt is er wijn
Het trefpunt voor wijnliefhebbers is de Wein Villa, een prachtig neoclassicistisch gebouw, waar je keuze hebt uit meer dan honderd wijnen uit Heilbronn. Wijn proeven kan ook in één van de gezellige Besenwirtschaften, wijnlokalen bij de wijnboeren zelf. Wanneer ze geopend zijn hangt er een Besen (bezem) aan het huis van de wijnboer. Een gebruik teruggaand naar de tijd van Karel de Grote. Dit betekende dat de wijnboer de verplichte hoeveelheid wijn had afgedragen en de rest vrij mocht verkopen. De leuze van de Besenwirtschaften luidt: “Wie bij ons niet drinkt, is te lui om te slikken”. Tegen een zeer aantrekkelijke prijs wordt er ook een zelfgemaakt hapje geserveerd. Met wat geluk kan je ook terecht op één of ander Hof- of Weinfest. “Besenkalender” en feestagenda zijn te raadplegen op www.besentermine.de. Voor de streek rond Heilbronn kan je terecht op www.heilbronnerland.net/besenkalender.htm.
Het trefpunt voor wijnliefhebbers is de Wein Villa, een prachtig neoclassicistisch gebouw, waar je keuze hebt uit meer dan honderd wijnen uit Heilbronn. Wijn proeven kan ook in één van de gezellige Besenwirtschaften, wijnlokalen bij de wijnboeren zelf. Wanneer ze geopend zijn hangt er een Besen (bezem) aan het huis van de wijnboer. Een gebruik teruggaand naar de tijd van Karel de Grote. Dit betekende dat de wijnboer de verplichte hoeveelheid wijn had afgedragen en de rest vrij mocht verkopen. De leuze van de Besenwirtschaften luidt: “Wie bij ons niet drinkt, is te lui om te slikken”. Tegen een zeer aantrekkelijke prijs wordt er ook een zelfgemaakt hapje geserveerd. Met wat geluk kan je ook terecht op één of ander Hof- of Weinfest. “Besenkalender” en feestagenda zijn te raadplegen op www.besentermine.de. Voor de streek rond Heilbronn kan je terecht op www.heilbronnerland.net/besenkalender.htm.
richting Weinsberg
Hoogtes en laagtes
De wijn kruipt al snel in onze benen wanneer we de steile wijnberg omhoog klauteren die de stad overheerst. Het is niet al wijn dat de klok slaat. Bierliefhebbers komen op deze tocht ook wel aan hun gading. Op onze route zijn we al menige Biergarten tegen gekomen. Omdat we ons aan het thema wijn houden, zijn we eraan voorbij gefietst. Maar met bonzend hart komen we in die hierboven, in de verkoelende bosrand, op adem. Even fietst het door het bos boven op de berg, om dan op de overgang tussen bos en wijngaarden neer te kijken op Heilbronn en vaarwel te zeggen aan de Neckarvallei. In de langgerekte afdaling naar Weinsberg krijgen we zicht op de op een kegelberg gelegen ruïne Weibertreu. De legende wil dat in 1140 koning Konrad III de burcht tot overgave dwong. De vrouwen op de burcht kregen een vrijgeleide met alles wat ze konden dragen. Niet hun “hebbe en goed” droegen zij naar buiten, maar wel hun mannen! De route loopt nu via enkele valleitjes parallel aan een spoorweg naar Öhringen. Waar we op de ommetjes door de nu nog sporadische opduikende kleinere wijnbergen zicht krijgen op het sterk glooiend landschap, dat de naam Hohenlohe draagt, een voormalig vorstendom. In de muren van de middeleeuwse stad Öhringen zijn talrijke minuscule huizen verwerkt. Toegangspoortjes en smalle straatjes leiden naar het marktplein met laatgotische kerk, kloostergang en renaissancekasteel. Ten tijde van de Romeinen lag hier de Vicus Aurelianus dat twee Castella (forten) bezat ter verdediging van de hier gelegen Limes, de grens tussen het Romanum Imperium en Germania. Onze route volgt een tijdje deze oude grens waar we aan één van de drie hier in de streek opgerichte Limes-blikken, uitzichtplatformen met infoborden over dit UNESCO-werelderfgoed, voorbij fietsen. Van de Romeinse wachttoren, 200 m verder in het bos, is niet veel te zien. Maar wel een rechtlijnige wal en gracht door het bos, een relict van de toenmalige grensverdediging.
De wijn kruipt al snel in onze benen wanneer we de steile wijnberg omhoog klauteren die de stad overheerst. Het is niet al wijn dat de klok slaat. Bierliefhebbers komen op deze tocht ook wel aan hun gading. Op onze route zijn we al menige Biergarten tegen gekomen. Omdat we ons aan het thema wijn houden, zijn we eraan voorbij gefietst. Maar met bonzend hart komen we in die hierboven, in de verkoelende bosrand, op adem. Even fietst het door het bos boven op de berg, om dan op de overgang tussen bos en wijngaarden neer te kijken op Heilbronn en vaarwel te zeggen aan de Neckarvallei. In de langgerekte afdaling naar Weinsberg krijgen we zicht op de op een kegelberg gelegen ruïne Weibertreu. De legende wil dat in 1140 koning Konrad III de burcht tot overgave dwong. De vrouwen op de burcht kregen een vrijgeleide met alles wat ze konden dragen. Niet hun “hebbe en goed” droegen zij naar buiten, maar wel hun mannen! De route loopt nu via enkele valleitjes parallel aan een spoorweg naar Öhringen. Waar we op de ommetjes door de nu nog sporadische opduikende kleinere wijnbergen zicht krijgen op het sterk glooiend landschap, dat de naam Hohenlohe draagt, een voormalig vorstendom. In de muren van de middeleeuwse stad Öhringen zijn talrijke minuscule huizen verwerkt. Toegangspoortjes en smalle straatjes leiden naar het marktplein met laatgotische kerk, kloostergang en renaissancekasteel. Ten tijde van de Romeinen lag hier de Vicus Aurelianus dat twee Castella (forten) bezat ter verdediging van de hier gelegen Limes, de grens tussen het Romanum Imperium en Germania. Onze route volgt een tijdje deze oude grens waar we aan één van de drie hier in de streek opgerichte Limes-blikken, uitzichtplatformen met infoborden over dit UNESCO-werelderfgoed, voorbij fietsen. Van de Romeinse wachttoren, 200 m verder in het bos, is niet veel te zien. Maar wel een rechtlijnige wal en gracht door het bos, een relict van de toenmalige grensverdediging.
wijngebied Lindelberg
Deutschordensschloss
Valleihopping
We houden er de schwung in, de route trekt nu over de heuvels van de ene vallei naar de andere, van de wijngebieden van de Kocher naar die van de Jagst. De valleien zijn meerdere historische kernen rijk. Klein maar fijn is het middeleeuwse stadje Forchtenberg aan de Kocher met behouden stadsmuren en torens. Links en rechts van de stadspoort zijn op de stadsmuren vakwerkhuizen gebouwd. We hebben geluk, dit weekend vindt er een Hoffest plaats. Vrij vertaald heet dat tuinfeest of boerderijfeest, maar hier is dat een wijnboer en slaat het terug op een wijnfeest. Je kan er ook hartig tafelen. Sonja gaat voor de varkensschouder en ik waag mij aan het geitenvlees dat verrassend lekker smaakt … met een lekker glas rode Lemberger. En niet vergeten, dat grote stuk taart erachteraan. Groots is het Ingelfinger wijnvat. Het grootste zelfdragende houten wijnvat van Europa herbergt een wijnmuseum dat altijd te bekijken valt doorheen de grote vitrine. En hup, daar gaan we, de berg over via een tussenvalleitje naar het wijngebied van de Jagst. Er rest ons nog een laatste heuvelrug te overschrijden naar Bad Mergentheim. De Kelten noemden de Tauber ‘Dubra’, het zwarte water’. Tot de ontheffing door Napoleon was de kuurstad Bad Mergentheim de hoofdzetel van de Duitse Orde, één der geestelijke ridderorden die tijdens de kruisvaarten ontstonden en die zich inzetten voor de bescherming en de verzorging van de pelgrims naar het Heilig Land. Alle uitleg is te vinden in het indrukwekkende ‘Deutschordensschloss’. Een tweede bloei kende de stad toen in 1826 de schaapsherder Franz Gehrig een bron ontdekte met ziltig water. Het kuurpark dat door het slotpark met de stad verbonden is, bezit vier zulke zoutwaterbronnen. Het park is een juweeltje met kleurrijke bloemperken en kletterende fonteinen. Voor ons eindigt de reis door de Württembergse wijngebieden hier. De Württemberger Weinradweg volgt nu tot Weikersheim de Tauber samen met de Romanstische Strasse en slaat dan af in het Vorbachtal naar Niederstetten.
We houden er de schwung in, de route trekt nu over de heuvels van de ene vallei naar de andere, van de wijngebieden van de Kocher naar die van de Jagst. De valleien zijn meerdere historische kernen rijk. Klein maar fijn is het middeleeuwse stadje Forchtenberg aan de Kocher met behouden stadsmuren en torens. Links en rechts van de stadspoort zijn op de stadsmuren vakwerkhuizen gebouwd. We hebben geluk, dit weekend vindt er een Hoffest plaats. Vrij vertaald heet dat tuinfeest of boerderijfeest, maar hier is dat een wijnboer en slaat het terug op een wijnfeest. Je kan er ook hartig tafelen. Sonja gaat voor de varkensschouder en ik waag mij aan het geitenvlees dat verrassend lekker smaakt … met een lekker glas rode Lemberger. En niet vergeten, dat grote stuk taart erachteraan. Groots is het Ingelfinger wijnvat. Het grootste zelfdragende houten wijnvat van Europa herbergt een wijnmuseum dat altijd te bekijken valt doorheen de grote vitrine. En hup, daar gaan we, de berg over via een tussenvalleitje naar het wijngebied van de Jagst. Er rest ons nog een laatste heuvelrug te overschrijden naar Bad Mergentheim. De Kelten noemden de Tauber ‘Dubra’, het zwarte water’. Tot de ontheffing door Napoleon was de kuurstad Bad Mergentheim de hoofdzetel van de Duitse Orde, één der geestelijke ridderorden die tijdens de kruisvaarten ontstonden en die zich inzetten voor de bescherming en de verzorging van de pelgrims naar het Heilig Land. Alle uitleg is te vinden in het indrukwekkende ‘Deutschordensschloss’. Een tweede bloei kende de stad toen in 1826 de schaapsherder Franz Gehrig een bron ontdekte met ziltig water. Het kuurpark dat door het slotpark met de stad verbonden is, bezit vier zulke zoutwaterbronnen. Het park is een juweeltje met kleurrijke bloemperken en kletterende fonteinen. Voor ons eindigt de reis door de Württembergse wijngebieden hier. De Württemberger Weinradweg volgt nu tot Weikersheim de Tauber samen met de Romanstische Strasse en slaat dan af in het Vorbachtal naar Niederstetten.
Krautheim in de vallei van de Jagst
Praktisch
STARTPLAATS: Rottenburg am Neckar
AFSTAND:
334 km (volledige route = 353 km)
ETAPPES:
Rottenburg-Nürtingen 88,4 km
Nürtingen-Waiblingen 66,3 km
Waiblingen-Bitzfeld 104 km (mogelijkheid om op te splitsen in 2 etappes)
Bitzfeld-Bad Mergentheim 75,4 km
GPS-TRACKS:
www.routeyou.com/nl/route/view/6376176/fietsroute/wurttemberger-weinradweg-1-rottenburg-nurtingen
www.routeyou.com/nl/route/view/6376180/fietsroute/wurttemberger-weinradweg-2-nurtingen-waiblingen
www.routeyou.com/nl/route/view/6376181/fietsroute/wurttemberger-weinradweg-3-waiblingen-bitzfeld
www.routeyou.com/nl/route/view/6376183/fietsroute/wurttemberger-weinradweg-4-bitzfeld-bad-mergentheim
BEWEGWIJZERING: Logo Württemberger Weinradweg
MOEILIJKHEIDSGRAAD: middelmatig tot zwaar
LOGIES:
Wij logeerden in:
Hotel Martinshof, Eugen-Bolz-Platz 5, 72108 Rottenburg, +49 7472 919940, www.martinshof-rottenburg.de
Best Western Plus Hotel am Schlossberg, Europastraße 13, 72622 Nürtingen, +49 7022 7040, www.bestwestern.de
Hotel Bachofer, Marktplatz 6, 71332 Waiblingen, +49 7151 976430, www.bachofer.info
Hotel Restaurant Rose, Weißlensburger Strasse 12, 74626 Bitzfeld (Bretzfeld), +49 7946 7750, www.rose-bitzfeld.de
Hotel Central, Hans-Heinrich-Ehrler Platz 38-40, 97980 Bad Mergentheim, +49 7931 964900, www.dascentral.de
STARTPLAATS: Rottenburg am Neckar
AFSTAND:
334 km (volledige route = 353 km)
ETAPPES:
Rottenburg-Nürtingen 88,4 km
Nürtingen-Waiblingen 66,3 km
Waiblingen-Bitzfeld 104 km (mogelijkheid om op te splitsen in 2 etappes)
Bitzfeld-Bad Mergentheim 75,4 km
GPS-TRACKS:
www.routeyou.com/nl/route/view/6376176/fietsroute/wurttemberger-weinradweg-1-rottenburg-nurtingen
www.routeyou.com/nl/route/view/6376180/fietsroute/wurttemberger-weinradweg-2-nurtingen-waiblingen
www.routeyou.com/nl/route/view/6376181/fietsroute/wurttemberger-weinradweg-3-waiblingen-bitzfeld
www.routeyou.com/nl/route/view/6376183/fietsroute/wurttemberger-weinradweg-4-bitzfeld-bad-mergentheim
BEWEGWIJZERING: Logo Württemberger Weinradweg
MOEILIJKHEIDSGRAAD: middelmatig tot zwaar
LOGIES:
Wij logeerden in:
Hotel Martinshof, Eugen-Bolz-Platz 5, 72108 Rottenburg, +49 7472 919940, www.martinshof-rottenburg.de
Best Western Plus Hotel am Schlossberg, Europastraße 13, 72622 Nürtingen, +49 7022 7040, www.bestwestern.de
Hotel Bachofer, Marktplatz 6, 71332 Waiblingen, +49 7151 976430, www.bachofer.info
Hotel Restaurant Rose, Weißlensburger Strasse 12, 74626 Bitzfeld (Bretzfeld), +49 7946 7750, www.rose-bitzfeld.de
Hotel Central, Hans-Heinrich-Ehrler Platz 38-40, 97980 Bad Mergentheim, +49 7931 964900, www.dascentral.de
STREEKINFO: www.tourismus-bw.de
AANREIS OPENBAAR VERVOER: Trein Brussel/Antwerpen → Luik (of Maastricht) → Aachen → Köln → Stuttgart → Rottenburg
TERUGREIS OPENBAAR VERVOER: Trein Bad Mergentheim → Afschaffenburg → Frankfurt of Mainz → Köln → Aachen → Luik (of Maastricht) → Brussel/Antwerpen
AANREIS OPENBAAR VERVOER: Trein Brussel/Antwerpen → Luik (of Maastricht) → Aachen → Köln → Stuttgart → Rottenburg
TERUGREIS OPENBAAR VERVOER: Trein Bad Mergentheim → Afschaffenburg → Frankfurt of Mainz → Köln → Aachen → Luik (of Maastricht) → Brussel/Antwerpen
