De Opaalkust en Vert Pays in Pas de Calais
Geen bergpas, maar de overgang van Frankrijk naar Groot-Brittannië! Waar menig wereldheerser vanaf de nauwte van Calais Engeland trachtte binnen te vallen. De Eurovélo 4 volgt de Opaalkust, de 120 km lange kustlijn met steile kliffen, zandstranden, pittoreske vissersdorpjes en elegante badplaatsen van belle époque villa’s. Maar ook het Vert Pays, het groene heuvellandschap achter de kuststrook bezit zijn charme. Wij combineerden beide tot een meerdaagse fietslus.
GPS-tracks:
www.routeyou.com/nl-fr/route/view/4773531/fietsroute/pas-de-calais-1-wisques-la-escalles-60-km www.routeyou.com/nl-fr/route/view/4773533/fietsroute/pas-de-calais-2-escalles-hardelot-61-km-backup www.routeyou.com/nl-fr/route/view/4773534/fietsroute/pas-de-calais-3-hardelot-montreuil-sur-mer-76-km-backup www.routeyou.com/nl-fr/route/view/4773538/fietsroute/pas-de-calais-4-montreuil-sur-mer-wisques-69-km-backup |
Kerkelijk erfgoed
De Belgische grens over wippen, een strookje van het departement Nord dwarsen en we zijn er al, in het nauw van Calais. We hebben Wisques uitgekozen als vertrekplaats voor een trip door het valleienrijke achterland van Pas-de-Calais in combinatie met de karaktervolle Opaalkust. Wisques ligt op een heuvel met zicht op de stad Saint-Omer. We zijn in de late namiddag toegekomen en met de hoteleigenaar overeengekomen onze auto 4 dagen bij hem achter te laten. Na onze intrek nemen we plaats op het terras dat het landschap van Saint-Omer tot de glooiingen van het Belgische heuvelland overziet. Dominerend in het landschap is de toren van de gotische OLV-kathedraal van Saint Omer. Hij komt ons bekent voor. Het is precies het broertje van de toren van onze OLV-basiliek in Tongeren. Identieke bouwstijl, net als de onze gedurende drie eeuwen gebouwd en dan ook nog op precies hetzelfde tijdstip (13de tot 16de E). Het lijkt of deze toren een geknotte versie is van de onze, maar niets is minder waar, na wat surfen op het internet moet die van ons het met 20 m minder stellen. De bakermat van Saint-Omer zijn doch de ruïnes van Saint-Bertin. Het was Omer, de eerste bisschop van de Morinie die de abdij Saint-Bertin stichtte. Deze groeide uit tot één van de grootste van Noord-Frankrijk. De abdij, gelegen aan de rand van de polders, bevond zich op een eiland tussen twee rivieren. Ze specialiseerde zich al gauw in het beheer van water. De vele schenkingen hieruit volgend, maakten het tot één van de machtigste abdijen ten noorden van Parijs.
Abdijen vinden we ook terug in Wisques. Zowel één voor de zusters, de Notre Dame, als één voor de broeders, de Saint-Paul. Geen wonder dat de Via Francigena hier voorbij komt. De pelgrimsroute volgt de route die de Engelse aartsbisschop Sigeric in het jaar 990 maakte van Canterbury naar het graf van de apostels Petrus en Paulus in Rome.
De Belgische grens over wippen, een strookje van het departement Nord dwarsen en we zijn er al, in het nauw van Calais. We hebben Wisques uitgekozen als vertrekplaats voor een trip door het valleienrijke achterland van Pas-de-Calais in combinatie met de karaktervolle Opaalkust. Wisques ligt op een heuvel met zicht op de stad Saint-Omer. We zijn in de late namiddag toegekomen en met de hoteleigenaar overeengekomen onze auto 4 dagen bij hem achter te laten. Na onze intrek nemen we plaats op het terras dat het landschap van Saint-Omer tot de glooiingen van het Belgische heuvelland overziet. Dominerend in het landschap is de toren van de gotische OLV-kathedraal van Saint Omer. Hij komt ons bekent voor. Het is precies het broertje van de toren van onze OLV-basiliek in Tongeren. Identieke bouwstijl, net als de onze gedurende drie eeuwen gebouwd en dan ook nog op precies hetzelfde tijdstip (13de tot 16de E). Het lijkt of deze toren een geknotte versie is van de onze, maar niets is minder waar, na wat surfen op het internet moet die van ons het met 20 m minder stellen. De bakermat van Saint-Omer zijn doch de ruïnes van Saint-Bertin. Het was Omer, de eerste bisschop van de Morinie die de abdij Saint-Bertin stichtte. Deze groeide uit tot één van de grootste van Noord-Frankrijk. De abdij, gelegen aan de rand van de polders, bevond zich op een eiland tussen twee rivieren. Ze specialiseerde zich al gauw in het beheer van water. De vele schenkingen hieruit volgend, maakten het tot één van de machtigste abdijen ten noorden van Parijs.
Abdijen vinden we ook terug in Wisques. Zowel één voor de zusters, de Notre Dame, als één voor de broeders, de Saint-Paul. Geen wonder dat de Via Francigena hier voorbij komt. De pelgrimsroute volgt de route die de Engelse aartsbisschop Sigeric in het jaar 990 maakte van Canterbury naar het graf van de apostels Petrus en Paulus in Rome.
Zaaier ontmoet kanaalrat
In Clerques stoten we op het monument van de zaaier. Door te zaaien beslist hij over leven en vruchtbaarheid. Maar door de storm die vandaag de kustgebieden teistert doet hij mij denken aan dat andere gezegde: “wie wind zaait zal storm oogsten”.
De ene einder volgt de andere op tot plots aan de horizon een obelisk en een GSM-antenne verschijnen. Deze einder vind een eind in een steile krijtrots. Het blijkt de Cap Blanc-Nez te zijn die deel uitmaakt van de krijtrotslijn van de Franse Noordzeekust. Ondanks de stormwind vangen we het wandelpad aan naar boven. Het laatste stuk naar de obelisk loopt boven op de kim. Maar het lukt niet, we moeten capituleren vanwege een zeebries van 8 beaufort.
In Clerques stoten we op het monument van de zaaier. Door te zaaien beslist hij over leven en vruchtbaarheid. Maar door de storm die vandaag de kustgebieden teistert doet hij mij denken aan dat andere gezegde: “wie wind zaait zal storm oogsten”.
De ene einder volgt de andere op tot plots aan de horizon een obelisk en een GSM-antenne verschijnen. Deze einder vind een eind in een steile krijtrots. Het blijkt de Cap Blanc-Nez te zijn die deel uitmaakt van de krijtrotslijn van de Franse Noordzeekust. Ondanks de stormwind vangen we het wandelpad aan naar boven. Het laatste stuk naar de obelisk loopt boven op de kim. Maar het lukt niet, we moeten capituleren vanwege een zeebries van 8 beaufort.
Oorlogsstranden
De volgende ochtend schijnt de zon. De wind heeft zich gekalmeerd tot 4 à 5 beaufort. Tegenwind, want vandaag volgen we de Eurovélo 4 langs de Opaalkust. Deze loopt van Kiev in Oekraïne naar Roscoff in Bretagne. De Opaalkust is de naam voor de kuststrook van Pas-de-Calais en reikt van Calais tot Berck-sur-Mer reikt. De 120 km lange kust beslaat zandstranden, met helmgras begroeide duinen en wilde krijtrotskliffen. Daartussen afgebakende badplaatsen als Wissant, Wimereux, Hardelot-Plage, Le Touquet-Paris-Plage en Berck-sur-Mer. Pas-de-Calais is de streek van de beschermde natuurlandschappen Cap Blanc-Nez en Cap Gris-Nez. Door het heldere weer, een positief gevolg van de flinke bries, genieten we op de fietsroute van unieke zichten op de kliffen van Dover aan de overzijde van het kanaal. Als we niet beter wisten, op zwemafstand van de Franse kust. Zo lijkt het toch!
De volgende ochtend schijnt de zon. De wind heeft zich gekalmeerd tot 4 à 5 beaufort. Tegenwind, want vandaag volgen we de Eurovélo 4 langs de Opaalkust. Deze loopt van Kiev in Oekraïne naar Roscoff in Bretagne. De Opaalkust is de naam voor de kuststrook van Pas-de-Calais en reikt van Calais tot Berck-sur-Mer reikt. De 120 km lange kust beslaat zandstranden, met helmgras begroeide duinen en wilde krijtrotskliffen. Daartussen afgebakende badplaatsen als Wissant, Wimereux, Hardelot-Plage, Le Touquet-Paris-Plage en Berck-sur-Mer. Pas-de-Calais is de streek van de beschermde natuurlandschappen Cap Blanc-Nez en Cap Gris-Nez. Door het heldere weer, een positief gevolg van de flinke bries, genieten we op de fietsroute van unieke zichten op de kliffen van Dover aan de overzijde van het kanaal. Als we niet beter wisten, op zwemafstand van de Franse kust. Zo lijkt het toch!
Vanaf de Cap Gris-Nez is het mogelijk zeehonden te spotten, maar dat geluk hebben we vandaag niet. Op de Cap Gris-Nez slaat de ‘Batterie Todt’ terug op een ander leven van de, er nu zo vredig bijliggende, klif. De Duitsers bestookten in WO II de Britse kust met de door vier 380 mm kanonnen voorziene batterij.
Een verdedigingswerk dat ook aandacht verdient, is het fort Mohan in Ambleteuze. Hendrik VIII bouwde in de 16de E, tijdens de Britse bezetting, hier op de hoge rechteroever van de rivier Slack een citadel. Deze citadel vormde later de basis voor een haven, aangelegd in opdracht van Lodewijk XIV. Om de haven te beschermen kreeg Vauban de opdracht een fort te bouwen aan de monding van de Slack. Het fort in zee beslaat een halve cirkel en overheerst de zeedijk van Ambleteuze. Het is bijzonder fotogeniek bij een ruige zee, maar plaatsondervindelijk vandaag toch ietsje te ruig.
We steken de duinengordel van de Slack over naar Wimereux. De charmante badplaats Wimereux is een harmonieus geheel met een prachtige zeeboulevard … waar de onstuimige zee tegenaan beukt tegen de keermuur. Zeeschuim en -water beletten onze vermeende passage over de dijk.
We steken de duinengordel van de Slack over naar Wimereux. De charmante badplaats Wimereux is een harmonieus geheel met een prachtige zeeboulevard … waar de onstuimige zee tegenaan beukt tegen de keermuur. Zeeschuim en -water beletten onze vermeende passage over de dijk.
Van oorlogs- naar vissershaven
Eerst Gallisch en na de inval van Julius Caesar in 55 v. Chr. Romeins. “Gésoriacum” wordt “Bononia” en blijft Romeinse stad en haven gedurende vier eeuwen. De Romeinse keizer Claudius viel Brittannië binnen vanuit de haven van Boulogne-sur-Mer. De rechthoekige middeleeuwse muren van de oude stad zijn gebouwd op de funderingen van de muren van de Romeinse vesting. De stad kent vier poorten, één in elke windrichting. Bij de “Porte Neuve” aan de noordzijde van de oude stad staat de kathedraal. In de crypte vinden we onder andere het relikwie van het “Heilig Bloed”. Een rond emaillen doosje herbergt het bloed van Christus, door Godfried van Bouillon overgebracht uit Jeruzalem. Hier staat eveneens een kopie van de sarcofaag van diezelfde Godfried van Bouillon. Een unicum daar het origineel in Jeruzalem vernield is. In de zwakste landinwaarts gerichte hoek van de verdedigingsmuren bevindt zich het kasteel van de Graven van Boulogne. Het herbergt het stadmuseum, de grootste collectie Eskimomaskers in Europa, Egyptische, antieke en middeleeuwse collecties. Maar de keldergewelven die een blik gunnen op de Romeinse funderingen beïndrukken ons in het bijzonder. Ook Napoleon gebruikte de haven voor zijn invasie van Engeland. Op de heuvel waar zijn basiskamp zich bevond, staat een 53 m hoge herdenkingszuil met erop het beeld van Napoleon, dat richting Engeland keek. Na WO II liet de Franse regering het beeld omdraaien uit respect voor haar Britse bondgenoten in de oorlog. Tegenwoordig is Boulogne de grootste vissershaven van Frankrijk. De vissersvloot bezit zowel diepzeetrailers, fabriekschepen als vele kleinere visboten. De visindustrie is goed voor 20% van de nationale visomzet in blik en 50% van bevroren visproducten. Een fietstocht doorheen de haven is dan ook een aparte ervaring. Hiervoor laten we de Eurovélo 4 even links liggen.
Eerst Gallisch en na de inval van Julius Caesar in 55 v. Chr. Romeins. “Gésoriacum” wordt “Bononia” en blijft Romeinse stad en haven gedurende vier eeuwen. De Romeinse keizer Claudius viel Brittannië binnen vanuit de haven van Boulogne-sur-Mer. De rechthoekige middeleeuwse muren van de oude stad zijn gebouwd op de funderingen van de muren van de Romeinse vesting. De stad kent vier poorten, één in elke windrichting. Bij de “Porte Neuve” aan de noordzijde van de oude stad staat de kathedraal. In de crypte vinden we onder andere het relikwie van het “Heilig Bloed”. Een rond emaillen doosje herbergt het bloed van Christus, door Godfried van Bouillon overgebracht uit Jeruzalem. Hier staat eveneens een kopie van de sarcofaag van diezelfde Godfried van Bouillon. Een unicum daar het origineel in Jeruzalem vernield is. In de zwakste landinwaarts gerichte hoek van de verdedigingsmuren bevindt zich het kasteel van de Graven van Boulogne. Het herbergt het stadmuseum, de grootste collectie Eskimomaskers in Europa, Egyptische, antieke en middeleeuwse collecties. Maar de keldergewelven die een blik gunnen op de Romeinse funderingen beïndrukken ons in het bijzonder. Ook Napoleon gebruikte de haven voor zijn invasie van Engeland. Op de heuvel waar zijn basiskamp zich bevond, staat een 53 m hoge herdenkingszuil met erop het beeld van Napoleon, dat richting Engeland keek. Na WO II liet de Franse regering het beeld omdraaien uit respect voor haar Britse bondgenoten in de oorlog. Tegenwoordig is Boulogne de grootste vissershaven van Frankrijk. De vissersvloot bezit zowel diepzeetrailers, fabriekschepen als vele kleinere visboten. De visindustrie is goed voor 20% van de nationale visomzet in blik en 50% van bevroren visproducten. Een fietstocht doorheen de haven is dan ook een aparte ervaring. Hiervoor laten we de Eurovélo 4 even links liggen.
Engelse charme
Het kasteel van Hardelot is een juweeltje voor natuur- en cultuurliefhebbers. Het Elizabethaanse theater van het kasteel is een unicum in zijn soort in Frankrijk. Het middeleeuwse decor wordt versterkt door de romantische Engelse tuin. Op het grasperk staan kunstzinnige lounges met zicht op de voorgevel … the right place for tea!
Het kasteel van Hardelot is een juweeltje voor natuur- en cultuurliefhebbers. Het Elizabethaanse theater van het kasteel is een unicum in zijn soort in Frankrijk. Het middeleeuwse decor wordt versterkt door de romantische Engelse tuin. Op het grasperk staan kunstzinnige lounges met zicht op de voorgevel … the right place for tea!
De badplaats Hardelot bezit twee golfbanen. In de bossen eromheen liggen residentiële vakantiewijken. Dit zet zich verder in Le Touquet-Paris-Plage. Een badplaats met prestigieuze villa’s in Anglo-Normandische en Art déco stijl. Tussen beide badplaatsen ligt het vissersdorp Etaples-sur-Mer. Tijdens WO I was hier een Brits opleidingskamp en een hospitaal voor verzorging van de gewonden. Voor zij die het niet haalden, werd een begraafplaats opgericht. Deze groeide uit tot de grootste Britse militaire begraafplaats in Frankrijk. Van Etaples naar Le Touquet-Paris-Plage loopt een enig mooi fietspad door de duinen en de monding van de Canche in de Noordzee. Het heeft gelijkenis met het fietspad van het Zwin naar Knokke.
De Opaalkust eindigt in Berck-sur-Mer dat een immens strand bezit. De stranden van Berck en Fort Mahon plage zijn onderbroken door de monding van Authie, die er wild en ongerept bij ligt. In de baai zijn tussen eb en vloed zeehonden te spotten.
Dramatiek, romantiek en keramiek
Op 4 september 1837 wandelt Victor Hugo op de wallen van Montreuil-sur-Mer. Het decor waar enkele jaren later zijn beroemde roman "Les Misérables" zich afspeelt. Over de 3 km lange stadswallen is het fijn wandelen met zicht over de omliggende valleien. Minder leuk zijn groepjes hangjongeren die onbevreesd en onbedachtzaam het lot tarten door op de onbeveiligde boord te gaan zitten of te liggen. De citadel, die buiten de vestingen van de bovenstad stond, is gebouwd op de locatie van een vroeger koninklijk kasteel. Vauban integreert de citadel in de door hem aangebrachte fortificaties.
Op 4 september 1837 wandelt Victor Hugo op de wallen van Montreuil-sur-Mer. Het decor waar enkele jaren later zijn beroemde roman "Les Misérables" zich afspeelt. Over de 3 km lange stadswallen is het fijn wandelen met zicht over de omliggende valleien. Minder leuk zijn groepjes hangjongeren die onbevreesd en onbedachtzaam het lot tarten door op de onbeveiligde boord te gaan zitten of te liggen. De citadel, die buiten de vestingen van de bovenstad stond, is gebouwd op de locatie van een vroeger koninklijk kasteel. Vauban integreert de citadel in de door hem aangebrachte fortificaties.
Één van die valleien is die van de Course die nabij Montreuil in de Canche vloeit. De bron bevindt zich in het dorpje Course nabij Desvres. Het pittoreske valleitje biedt lemen boerderijen, prestigieuze herenhuizen, oude kerkjes en vervallen watermolens. Waar de waterloop doorheen enkele gehuchtjes vloeit, zorgen bloemperken en knotwilgen voor een sfeervol ensemble.
In het dorp Beussent houden we halt bij de ambachtelijke chocoladefabriek "Chocolats de Beussent-Lachelle". Het productieatelier is vrij te bezoeken. De toegang is tropisch geïnspireerd. Waarschijnlijk een oogknip naar de eigen chocoladeplantage in Colombia.
In het dorp Beussent houden we halt bij de ambachtelijke chocoladefabriek "Chocolats de Beussent-Lachelle". Het productieatelier is vrij te bezoeken. De toegang is tropisch geïnspireerd. Waarschijnlijk een oogknip naar de eigen chocoladeplantage in Colombia.
Van geur van bruine chocolade gaat het naar de kleurrijke faiencetegels in Desvres. Talrijke decoraties in de stad, zoals uithangborden en straatnaamborden in aardewerk, getuigen van dit kleurrijk handwerk. Klei is de onmisbare grondstof voor aardewerk. Fragmenten die in Desvres teruggevonden zijn voeren terug de Gallo-Romeinse tijd. Grootschalige productie van keramiek vindt plaats in de 17e E. In het keramisch museum van Desvres krijgen we te zien hoe dit allemaal zijn gang is gegaan.
Kennis is macht
Over departementale wegen keren we terug naar ons uitgangspunt in Wisques. Hierbij volgen we over langere tijd de fietsroute “Les Monts Et Vallées”. Gelukkig voor ons is het eerst kort bergop in de vorm van een stevige kuitenbijter en daarna lang bergaf door een volgend ludiek valleitje van het Vert Pays.
Over departementale wegen keren we terug naar ons uitgangspunt in Wisques. Hierbij volgen we over langere tijd de fietsroute “Les Monts Et Vallées”. Gelukkig voor ons is het eerst kort bergop in de vorm van een stevige kuitenbijter en daarna lang bergaf door een volgend ludiek valleitje van het Vert Pays.
Geïnteresseerd in oorlogsgeschiedenis, fietsen we nog een ommetje naar de bunker “La Coupole”. De koepel van Helfaut-Wizernes is een overblijfsel uit WO II. Het was een ondergrondse basis van de Duitsers voor het stokkeren en lanceren van V2 raketten. Maar voor de eerste V2 raket kon afgevuurd worden was de oorlog gelukkig voorbij. In de onderaardse tunnels krijgen we oorlogsgeschiedenisles via infopanelen en in de koepelvormige bunker documentatiefilmpjes over de V1 en V2 raketten te zien. Zolang de motor van V2 hoorbaar was, was er geen vuiltje aan de lucht. Maar begon deze te sputteren om vervolgens uit te vallen, zorgden deze voor panische angsten bij de bevolking. Na de Duitse capitulatie hebben Duitse ingenieurs van deze bommen hun kennis aangeboden aan Amerika waaruit de naoorlogse ruimtevaartwedloop met Rusland gegroeid is. De overgang naar de koude oorlog was ingezet. Wij gaan nog een heuvel hoog naar Wisques voor een laatste blik op het ‘Vert Pays’.
Steekkaart
AFSTAND: 266 km
ROUTE: langs de kust de Eurovélo 4, aaneenschakeling van de fietslussen van de Opaalkust en het Vert Pays over rustige departementale wegen.
ETAPPES:
1 Wisques - La Escalles 60 km
2 Escalles - Hardelot 61 km
3 Hardelot - Montreuil-sur-Mer 76 km
4 Montreuil-sur-Mer - Wisques 69 km
FIETSKAARTEN: Le Pas-de-Calais à velo (www.pasdecalaistoerisme.com/Noord-Frankrijk/fietsen)
INFORMATIE: www.pasdecalaistoerisme.com
Wij logeerden in:
Hotel-restaurant la Sapinière
12 route de Setques, 62219 Wisques, +33 3 21 38 94 00, www.sapiniere.net
Hotel L’Escale à Escalles (Logis Velo)
Rue de la Mer, 62179 Escalles, +33 3 21 85 25 00, www.hotel-lescale.com
Hotel Régina (Logis Vélo) – Hardelot
185, avenue François 1er, 62152 Hardelot, +33 3 21 83 81 88, www.lereginahotel.fr
Hôtel Le Vauban**
Place du Général de Gaulle, 62170 Montreuil-sur-Mer, +33 3 21 06 04 95, www.le-vauban.com
AFSTAND: 266 km
ROUTE: langs de kust de Eurovélo 4, aaneenschakeling van de fietslussen van de Opaalkust en het Vert Pays over rustige departementale wegen.
ETAPPES:
1 Wisques - La Escalles 60 km
2 Escalles - Hardelot 61 km
3 Hardelot - Montreuil-sur-Mer 76 km
4 Montreuil-sur-Mer - Wisques 69 km
FIETSKAARTEN: Le Pas-de-Calais à velo (www.pasdecalaistoerisme.com/Noord-Frankrijk/fietsen)
INFORMATIE: www.pasdecalaistoerisme.com
Wij logeerden in:
Hotel-restaurant la Sapinière
12 route de Setques, 62219 Wisques, +33 3 21 38 94 00, www.sapiniere.net
Hotel L’Escale à Escalles (Logis Velo)
Rue de la Mer, 62179 Escalles, +33 3 21 85 25 00, www.hotel-lescale.com
Hotel Régina (Logis Vélo) – Hardelot
185, avenue François 1er, 62152 Hardelot, +33 3 21 83 81 88, www.lereginahotel.fr
Hôtel Le Vauban**
Place du Général de Gaulle, 62170 Montreuil-sur-Mer, +33 3 21 06 04 95, www.le-vauban.com